ترک پوستی علت و روش های درمان

ترک‌های پوستی (استریا)، که با نام استرچ مارک یا استریا نیز شناخته می‌شوند، نوارهای باریک و نازکی روی پوست هستند که به دلیل تغییرات سریع در کشش پوست و آسیب فیبرهای پروتئینی آن ایجاد می‌شوند. این تغییرات می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی از جمله بارداری، تغییرات وزن، رشد سریع در دوران نوجوانی و حتی اختلالات هورمونی باشند. هرچند ترک‌های پوستی معمولاً بی‌ضرر هستند، اما می‌توانند با تاثیرگذاری روی ظاهر افراد، آسیب‌های روانی قابل‌توجهی به‌ویژه روی اعتماد به نفس و تصویر بدن افراد داشته باشند. در این مقاله، به بررسی علل، راه‌های پیشگیری و درمان‌های موجود برای ترک‌های پوستی خواهیم پرداخت تا به شما کمک کنیم با این پدیده شایع بهتر کنار بیایید.

ترک‌های پوستی چیست؟

ترک‌های پوستی که با نام استریا (Striae) یا استرچ مارک (stretch marks) نیز شناخته می‌شوند نوعی زخم پوستی هستند و زمانی ایجاد می‌شوند که پوست به شدت و سرعت کشیده یا جمع می‌شود. این تغییر ناگهانی باعث می‌شود که رشته‌های کلاژن و الاستین در پوست پاره شوند. این پروتئین‌ها وظیفه‌ی استحکام و انعطاف‌پذیری پوست را دارند و طی پارگی و ترمیم مجدد آن‌ها، ترک‌های پوستی ایجاد می‌شوند. ترک‌های پوستی ممکن است حین دوره‌ی بارداری یا افزایش وزن ناگهانی ایجاد شوند و شکل‌ها و انواع مختلفی دارند. استریا ممکن است به رنگ‌های صورتی، بنفش، قرمز و قهوه‌ای باشد و در مراحل اولیه‌ی ایجاد، کمی برجسته بوده یا احساس خارش در پوست ایجاد کند؛ اما با گذشت زمان، کمرنگ شده و حالت فرورفته در پوست ایجاد می‌کنند. تشخیص و درمان زودهنگام ترک‌های پوستی برای بهبود سریع‌تر و بهتر آنها بسیار مفید است.

انواع ترک‌ های پوستی

ترک‌های پوستی انواع مختلفی دارند که بر اساس علت تشکیل آنها یا ویژگی‌های ظاهری تقسیم‌بندی می‌شوند. 5 دسته‌ی اصلی ترک‌های پوستی شامل موارد زیر هستند:
استریای روبرای (Striae Rubrae): این نوع استریا در مراحل اولیه‌ی تشکیل هستند و به رنگ‌های قرمز، بنفش، صورتی و قهوه‌ای تیره دیده می‌شوند و علاوه بر ظاهر برجسته، می‌توانند احساس خارش نیز ایجاد کنند. حاملگی و افزایش وزن ناگهانی ازجمله دلایل ایجاد این نوع استریاها هستند.
استریای آلبا (Striae albae): پس از اینکه ترک‌های پوستی مدت طولانی روی پوست باقی بمانند التهاب پوست کاهش یافته و رنگ اولیه‌ی آنها شروع به محوشدن می‌کند. در این حالت، ترک‌های پوستی به رنگ‌های نقره‌ای-سفید یا مات در می‌آیند که استریای آلبا نام دارند. این نوع ترک‌های پوستی مسطح هستند و درصورت عدم درمان، ماندگاری دائمی دارند.
استریای گراویداروم (Striae Gravidarum): این نوع ترک‌های پوستی در دوران بارداری و به دلیل تغییرات هورمونی شدید و کشش ناگهانی پوست در این دوره ایجاد می‌شوند. استریای گراویداروم به رنگ‌های قرمز، بنفش، سفید و ... بوده و در شکم، سینه و ران ایجاد می‌شوند و 90 درصد خانم‌های باردار را درگیر می‌کند.
استریای آتروفیکان (Striae Atrophicans): این نوع استریا معمولا به رنگ سفید و یا نقره‌ای مات هستند و به شکل زخم‌های بسیار ظریف روی پوست ایجاد می‎شوند. علت ایجاد این نوع استریا مصرف طولانی‌مدت داروهای کورتونی است.
استریای کارولا (Striae Caerulea): این نوع ترک‌های پوستی به دلیل رنگ خاص خود از سایر ترک‌های پوستی متمایز می‌شوند. استریای کارولا می‌تواند رنگ آبی تیره یا به شکل خطوط بنفش ایجاد شود و معمولا در افرادی که پوست آنها کمی تیره‌تر است مشاهده می‌شود.

علت بروز استریا یا ترک های پوستی چیست؟

علت شایع و اصلی ایجاد ترک های پوستی، کشیدگی ناگهانی و شدید الیاف کلاژن و الاستین پوست است؛ اما دلایل مختلفی می‌توانند باعث این کشیدگی شوند. از جمله:

• بارداری و افزایش وزن مرتبط با آن
• افزایش یا کاهش وزن شدید و ناگهانی
• تغییرات هورمونی و رشد ناگهانی اعضای بدن مانند رشد دوران بلوغ
• علاوه بر کشیدگی ناگهانی پوست، استفاده‌ ی طولانی‌ مدت از پمادهای کورتونی نیز می‌تواند باعث ایجاد ترک های پوستی شود. همچنین، در موارد نادری ممکن است علت ایجاد ترک پوستی، بیماری‌هایی مانند سندروم کوشینگ باشد. وجود سابقه‌ ی خانوادگی ترک پوستی و جنسیت نیز در ایجاد استریا موثر هستند و خانم‌ها بیشتر از آقایان دچار ترک پوستی می‌شوند.

از ترک‌های پوستی در دوران بارداری چگونه جلوگیری کنیم؟

راهکاری قطعی برای جلوگیری کامل از ترک‌های پوستی در دوران بارداری وجود ندارد؛ اما برخی راهکارها می‌توانند شدت ایجاد استریا را کاهش دهند. اگرچه تبلیغات زیادی در مورد تاثیرگذاری انواع کرم‌ها و پمادها وجود دارد اما در مورد تاثیرگذاری واقعی آنها مستندات علمی کافی وجود ندارد. مهم‌ترین راهکار برای کاهش ترک پوستی در دوران بارداری، افزایش وزن تدریجی (و نه ناگهانی) است که احتمال ایجاد ترک پوستی را کاهش می‌دهد. همچنین استفاده از پمادهای حاوی هیالورونیک اسید می‌تواند به تقویت پوست کمک کند. راهکارهای عمومی پیشگیری از ترک‌های پوستی مانند تغذیه‌ی مناسب و نوشیدن آب کافی نیز می‌توانند احتمال ایجاد ترک‌های پوستی در دوران بارداری را کاهش دهند.

راه های پیشگیری از ترک ‌های پوستی

همانگونه که اشاره شد، راهکاری قطعی برای پیشگیری کامل از ایجاد ترک های پوستی وجود ندارد؛ اما برخی راهکارهای عمومی پیشگیری از ترک‌های پوستی می‌تواند احتمال ایجاد و شدت ترک‌های پوستی را کاهش دهند؛ از جمله:
کنترل وزن: یکی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از ترک‌های پوستی، کنترل وزن و جلوگیری از افزایش وزن ناگهانی است. رشد ناگهانی عضلات در دوران بلوغ و مصرف استروئیدها برای عضله‌سازی نیز می‌توانند باعث ایجاد ترک پوستی شوند. توصیه می‌شود تغییرات بدن خود را مدیریت کنید تا افزایش حجم دلخواهتان به شکل تدریجی (و نه ناگهانی) ایجاد شود.
هیدراته نگه‌ داشتن بدن: نوشیدن آب کافی می‌تواند باعث مرطوب نگه‌داشتن پوست شده و بافت آن را نرم و غیرشکننده کند. نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند نوشابه یا چای سیاه می‌توانند احتمال ایجاد استریا را افزایش دهند و نباید جایگزین آب شوند.
مصرف غذاهای مغذی: کمبود برخی ویتامین‌ها و مکمل‌ها می‌تواند احتمال ایجاد ترک‌های پوستی را کاهش دهد و با تامین این مکمل‌ها می‌توان احتمال ایجاد ترک پوستی را کاهش داد. مصرف ویتامین‌های C، D، E، زینک و پروتئین کافی باعث تقویت پوست شده و احتمال ایجاد استریا را کاهش می‌دهد.
درمان فوری ترک پوستی: برای اینکه ترک پوستی عمیق و ماندگار نشود و جای زخم شدیدی ایجاد نکند لازم است تا در همان مراحل اولیه‌ی تشکیل، درمان شود. این مسئله می‌تواند باعث کاهش قابل توجه ظاهر ترک پوستی شده و وضعیت پوست را بهبود ببخشد.

روش های درمان‌ ترک ‌های پوستی

برای درمان ترک‌ های پوستی روش‌ های درمانی مختلفی وجود دارند که بسیاری از آنها غیرتهاجمی و کم‌ تهاجمی هستند و بدون ایجاد جای زخم می‌توانند باعث رفع ترک های پوستی شوند. از جمله روش‌‌های درمان ترک‌ های پوستی می‌ توان به موارد زیر اشاره کرد:
لیزر تراپی: انواع لیزر مانند لیزرهای فرکشنال CO2 وجود دارند که با تابش نور لیزر به پوست باعث تحریک تولید کلاژن شده و می‌تواند در رفع استریا موثر باشند.
میکرودرم ابریژن: این روش می‌تواند باعث لایه‌ برداری و حذف سلول‌های سطحی پوست شود و با جوانسازی پوست، ترک‌های پوستی را کاهش دهد.
میکرونیدلینگ: در این روش، با استفاده از سوزن‌های بسیار ریز آسیب کنترل‌شده‌ای به لایه‌های زیرین پوست وارد می‌شود و با تحریک سلول‌ها به تولید کلاژن و الاستین می‌تواند باعث جوانسازی و رفع ترک پوستی شود.
آر اف فرکشنال: در روش آر اف فرکشنال با استفاده از امواج رادیوفرکانسی باعث ایجاد گرما و تخریب کنترل‌شده‌ ی سلول‌ ها می‌شود و سلول‌ها در پاسخ به این آسیب‌ها شروع به بازسازی خود و تولید کلاژن، الاستین و ترمیم ترک های پوستی می‌کنند.
لایه برداری شیمیایی با دارو: برخی مواد مانند گلایکولیک اسید می‌توانند باعث لایه‌برداری سلول‌های سطحی پوست شده و با تحریک تولید کلاژن باعث بهبود زخم‌های پوستی و رفع ترک پوستی ‌شوند.

درمان های خانگی ترک های پوستی یا استریا

در مورد تاثیرگذاری روش‌های درمان خانگی استریا مستندات علمی کافی وجود ندارد. به طور کلی، مصرف برخی محصولات می‌تواند باعث تقویت، آبرسانی و کاهش احتمال ترک پوستی شود؛ از جمله:

• استفاده از ماسک حاوی ژل آلوئه ورا
• ماساژ پوست با روغن نارگیل
• ماساژ پوست با روغن کرچک

درصورتی‌که ترک‌ های پوستی شدیدی دارید که زیبایی پوست و اعتماد به‌ نفس شما را کاهش داده است می‌ توانید با پزشک پوست مشورت نموده و از روش‌های درمانی موثرتری برای رفع آنها استفاده کنید.

ماندگاری نتایج درمان ترک های پوستی چقدر است؟

ماندگاری نتایج درمان استریا به نوع روش درمانی استفاده شده، شدت آسیب، سبک زندگی و مراقبت‌ های بعد از درمان وابسته است. به طور کلی، روش‌های غیرجراحی ماندگاری موقت دارند و درصورتی‌که با گذشت زمان تکرار نشوند، وضعیت پوست به حالت اولیه باز می‌گردد. برخی روش‌ها مانند لیزرتراپی به دلیل نفوذ به لایه‌های عمیق پوست، تاثیرات طولانی‌مدت و چندساله دارند؛ درحالی‌که روش‌هایی مانند آر اف فرکشنال تاثیرات کمتر، در حد یک تا دو سال، دارند و میکرونیدلینگ برای رفع ترک پوستی، 3 تا 5 ماه ماندگاری دارد. در مواردی که ترک‌های پوستی شدید باشد می‌توان از جراحی استفاده کرد که تاثیرات دائمی به همراه دارد.

مراقبت های بعد از درمان ترک های پوستی

نوع مراقبت‌ های بعد از درمان استریا وابسته به روشی است که برای درمان انتخاب شده است. به طور کلی مراقبت‌ های زیر بعد از درمان ترک پوستی توصیه می‌شوند:

1. پوست خود را هیدراته نگه دارید. برای این کار از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید و آب فراوان بنوشید.
2. از تابش مستقیم نور آفتاب دوری کنید. در فضای باز حتما از کرم ضدآفتاب استاندارد استفاده کنید.
3. از شوینده‌های قوی مانند شوینده‌های صابونی روی پوست خود استفاده نکنید.
4. ترک‌ های پوستی را دستکاری نکنید و درصورت ایجاد پوسته یا زخم، از خاراندن یا کندن پوسته‌های روی آن خودداری کنید.
5. از حمام آب داغ، سونا و جکوزی داغ تا حد امکان استفاده نکنید.
6. جلسات درمانی خود را پیگیری کرده و به طور کامل انجام دهید.
7. بدون مشورت با پزشک پوست، از مواد بهداشتی یا روش‌های جوانسازی پوست استفاده نکنید. مشورت با پزشک پوست می‌تواند برای انتخاب بهترین روش از بین بردن ترک پوستی مفید باشد.
8. لباس‌ های نرم و لطیف بپوشید و از لباس‌های زبر استفاده نکنید.
9. از دخانیات و مشروبات الکلی استفاده نکنید.

هزینه درمان استریا در اصفهان

هزینه درمان ترک های پوستی یا استریا از فردی به فرد دیگر متفاوت است. شدت ترک پوستی، نوع روش درمانی و تعداد جلسات مورد نیاز از جمله عوامل موثر در هزینه‌ درمان هستند. علاوه بر این، تجربه ومهارت پزشک و هزینه‌ های کلینیک در هزینه‌ نهایی درمان استریا موثر هستند. شما می‌ توانید به بهترین پزشک برای درمان استریا در اصفهان مراجعه کرده و پس از معاینه‌ اولیه و انتخاب بهترین روش رفع استریا، از هزینه‌ نهایی درمان ترک های پوستی خود مطلع شوید.

سوالات رایج درباره ترک های پوستی یا استریا

1- نقش تغذیه در پیشگیری از استریا چیست؟
ویتامین‌هایی مانند A، C، E و مواد معدنی روی و پروتئین‌ها نقش مهمی در تقویت سلامت پوست و بهبود انعطاف‌پذیری آن دارند. ویتامین C به تولید کلاژن کمک می‌کند، پروتئین‌ها و مواد مغذی ضروری نیز در بازسازی و حفظ سلامت پوست مؤثرند. همچنین، مصرف آب کافی به هیدراته نگه داشتن پوست کمک می‌کند و ممکن است احتمال ایجاد استریا را کاهش دهد.
2 - مراقبت های پوست در دوران تغییرات وزن برای جلوگیری از استریا شامل چه مواردی هستند؟
مراقبت های پوست می‌توانند در دوران تغییرات وزن به کاهش احتمال ایجاد ترک‌های پوستی کمک کنند. این مراقبت‌ها شامل هیدراته نگه داشتن پوست با استفاده از کرم‌ها و روغن‌های مرطوب‌کننده و مصرف آب کافی است. همچنین توصیه می‌شود تغییرات وزن به‌تدریج انجام شود تا پوست زمان بیشتری برای تطبیق داشته باشد.
3- آیا ورزش در بهبودی ترک های پوستی نقش موثری دارد؟
ورزش به بهبود کلی سلامت پوست و افزایش جریان خون کمک می‌کند، اما به‌طور مستقیم نمی‌تواند استریا را درمان کند. تقویت عضلات و کاهش وزن به صورت تدریجی ممکن است از افزایش شدت ترک‌های پوستی جلوگیری کند.
4- عوامل ایجاد استریا یا ترک های پوستی چیست؟
اصلی‌ترین عوامل ایجاد استریا یا ترک‌های پوستی شامل تغییر شدید و ناگهانی وزن (مانند بارداری و چاقی شدید) و مصرف طولانی‌مدت پمادهای حاوی کورتیکواستروئیدها است.
5- آیا درمان های خانگی ترک های پوستی یا استریا موثر هستند؟
درمان‌های خانگی مانند استفاده از روغن‌های طبیعی (مانند روغن نارگیل، روغن زیتون و روغن آلوئه ورا)، ماساژ با انواع مرطوب‌کننده‌ها می‌توانند به بهبود ظاهر ترک‌های پوستی کمک کنند، اما معمولاً قادر به حذف کامل آنها نیستند. این درمان‌ها ممکن است با تقویت آبرسانی و انعطاف‌پذیری پوست، رنگ و بافت ترک‌ها را بهبود بخشند.
6- آیا استفاده از کرم ‌ها و روغن‌ ها می‌تواند به پیشگیری از استریا کمک کند؟
استفاده از کرم‌ها و روغن‌های مرطوب‌کننده می‌تواند با حفظ رطوبت و افزایش انعطاف‌پذیری پوست، به پیشگیری از ایجاد استریا کمک کند. بااین‌حال، مؤثر بودن آنها به میزان زیادی به شرایط فردی و عوامل ژنتیکی بستگی دارد.
آیا عوامل ژنتیکی در ایجاد ترک های پوستی نقش دارند؟
بله، عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز استریا دارند. افرادی که در خانواده‌شان سابقه استریا وجود دارد، به احتمال بیشتری ممکن است ترک‌های پوستی را تجربه کنند.
7- ترک های پوستی در چه زمانی از ایجاد آنها بهتر به درمان پاسخ می دهند؟
ترک‌های پوستی در مراحل اولیه ایجاد، یعنی زمانی که هنوز به رنگ قرمز یا بنفش (استریا روبرا) هستند، بهترین پاسخ را به درمان‌های پزشکی مانند لیزر می‌دهند. در این مرحله، پوست در حال بازسازی و ترمیم است و درمان‌ها می‌توانند به بهبود ظاهر ترک‌ها و کاهش شدت آنها کمک کنند.
8- ترک های پوستی در چه مرحله ای به داروها بهتر جواب می دهند؟
ترک‌های پوستی در مراحل اولیه ایجاد، یعنی زمانی که هنوز قرمز یا بنفش هستند، به درمان‌های دارویی مانند لیزردرمانی و آر اف فرکشنال بهتر پاسخ می‌دهند. بنابراین، اگر دچار ترک پوستی شدید بهتر است در اولین فرصت نسبت به درمان آنها اقدام کنید.

سخن پایانی
ترک‌های پوستی یکی از مشکلات رایج و طبیعی پوست هستند که به دلیل تغییرات ناگهانی در کشش پوست به وجود می‌آیند. با وجود اینکه این نوارها ممکن است ظاهری ناخوشایند ایجاد کنند، درک عوامل مؤثر در ایجاد آن‌ها و استفاده از روش‌های پیشگیری می‌تواند به افراد کمک کند تا از بروز آن‌ها جلوگیری نمایند. درمان‌های متنوعی وجود دارند که می‌توانند به کاهش ظاهر استریا کمک کنند، اما توجه به تغذیه مناسب، هیدراته نگه‌داشتن پوست و مراقبت‌های صحیح از پوست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. در نهایت، آگاهی از این موضوع و پذیرش آن به عنوان بخشی طبیعی از زندگی، می‌تواند به بهبود سلامت روانی افراد و افزایش اعتماد به نفس آن‌ها کمک کند.